Czy w Polsce można usunąć ciążę? To pytanie zadaje sobie wiele młodych osób, zarówno tych, które nie planowały jeszcze rodzicielstwa, jak i tych, które już są rodzicami i nagle znajdują się w trudnej sytuacji. Temat aborcji w Polsce wywołuje wiele emocji, ale warto go znać od strony prawnej, by móc podejmować świadome decyzje. W tym artykule przeanalizujemy, co obecnie mówią przepisy, jakie są możliwości i ograniczenia, a także jakie praktyczne kroki można podjąć, jeśli ciąża z różnych powodów okazuje się problematyczna.
Obecny stan prawny aborcji w Polsce
W Polsce aborcja jest prawnie dozwolona tylko w trzech przypadkach. Warto zaznaczyć, że od 2021 roku przerwanie ciąży z powodu ciężkiego uszkodzenia płodu zostało uznane przez Trybunał Konstytucyjny za niezgodne z Konstytucją. To wywołało ogólnopolski protest i falę społecznych kontrowersji. Obecnie legalna aborcja jest możliwa tylko w dwóch przypadkach:
1. Gdy ciąża stanowi zagrożenie dla życia lub zdrowia matki – wtedy decyzja może być podjęta przez lekarza prowadzącego.
2. Gdy ciąża jest wynikiem czynu zabronionego, takiego jak gwałt lub kazirodztwo – w takim przypadku wymagane jest potwierdzenie od prokuratury.
To, czy w Polsce można usunąć ciążę legalnie, zależy więc ściśle od spełnienia powyższych warunków. Prawo nie przewiduje możliwości aborcji ze względów ekonomicznych, życiowych ani psychologicznych, co różni Polskę od wielu krajów Unii Europejskiej.
Czym grozi nielegalna aborcja?
Zgodnie z Kodeksem karnym, kobieta kończąca własną ciążę nie podlega karze (art. 152 §1a). Oznacza to, że osoba dokonująca aborcji na sobie – nawet poza granicami prawa – nie będzie ścigana. Jednak problem pojawia się w przypadku osób trzecich, które jej w tym pomagają.
Każda osoba, która przeprowadzi aborcję u innej kobiety, może zostać ukarana. Dotyczy to lekarzy, położnych, ale też partnerów czy przyjaciół, jeśli np. sprowadzają tabletki poronne lub finansują wyjazd zagraniczny w celu wykonania przerwania ciąży. Wyjątkiem jest sytuacja, w której aborcja mieści się w dwóch legalnych przypadkach opisanych wyżej.
Czy są legalne sposoby wsparcia kobiet w niechcianej ciąży?
Tak. Istnieje kilka organizacji pozarządowych i grup społecznych, które oferują pomoc zgodnie z obowiązującym prawem, a także informują kobiety o tym, jakie mają opcje. Warto wiedzieć, że obecne przepisy nie zakazują:
– dzielenia się informacjami o możliwościach aborcji za granicą,
– udzielania pomocy psychologicznej kobietom,
– omawiania dostępności tabletek poronnych, o ile nie prowadzi się sprzedaży.
Legalne wsparcie często oferują fundacje takie jak Aborcyjny Dream Team czy Women Help Women. Ich działania opierają się na edukacji i informowaniu, a nie faktycznej pomocy w dokonaniu nielegalnej aborcji.
Jak wygląda dostęp kobiet do aborcji za granicą?
Po zaostrzeniu przepisów wiele kobiet decyduje się na wykonanie aborcji poza Polską. Najczęściej wybierane kierunki to Holandia, Niemcy, Czechy i Austria. Ceny zabiegu wahają się od około 2000 do 5000 zł, w zależności od kliniki, terminu ciąży i formy znieczulenia.
Popularniejszą i tańszą metodą stała się aborcja farmakologiczna za pomocą leków – mifepristonu i misoprostolu. Obecnie wiele kobiet zamawia je przez internet z pomocą organizacji informacyjnych. Taka forma przerywania ciąży jest skuteczna do ok. 12. tygodnia i w większości przypadków nie wymaga hospitalizacji, choć warto mieć zabezpieczenie medyczne lub kontakt z lekarzem w razie powikłań.
Czy w Polsce można usunąć ciążę farmakologicznie?
W teorii – nie. Leki poronne nie są dostępne legalnie w polskich aptekach. Jednak ponieważ prawo nie ściga kobiet, które przerywają własną ciążę, wiele osób decyduje się na sprowadzenie ich zza granicy.
Często pomoc organizacji polega na przekazaniu wiedzy, jak złożyć zamówienie, a nie na fizycznym wydaniu leków. Warto też wiedzieć, że takie tabletki nie są podrobione, jeśli pochodzą ze sprawdzonych źródeł – np. Women on Web. Jednak sam proces zamawiania bywa czasochłonny, koszty sięgają kilkuset złotych, a przesyłki bywają zatrzymywane przez celników.
Co warto wiedzieć przed aborcją farmakologiczną?
Kobiety, które decydują się na farmakologiczną aborcję w domu, powinny wcześniej:
– sprawdzić wiek ciąży (np. poprzez badanie USG),
– wykluczyć ciążę pozamaciczną,
– przygotować zapas podpasek, leków przeciwbólowych i miejsce odpoczynku,
– mieć możliwość kontaktu z lekarzem lub udać się na SOR w razie powikłań (np. krwotok, gorączka, silne bóle).
Warto też zasięgnąć wsparcia psychicznego – emocje w tym czasie są różne, a świadomość, że nie jest się samemu, bardzo pomaga.
Jakie trendy społeczno-prawne można zaobserwować?
Mimo restrykcyjnego prawa, dostępność informacji i liczba kobiet decydujących się na samodzielne przerwanie ciąży nie maleje. Rosnące poparcie społeczne dla liberalizacji prawa aborcyjnego widać w sondażach – w 2023 roku ponad 70% Polek i Polaków opowiadało się za tym, by kobieta miała prawo do aborcji do 12. tygodnia ciąży.
Wśród młodych osób rośnie także wiedza, jak zapewnić sobie bezpieczną, choć nielegalną aborcję. Powszechne staje się korzystanie z forów, grup wsparcia i kontaktów w mediach społecznościowych. Odnotowuje się też coraz większą otwartość kobiet na mówienie o własnych doświadczeniach, co wpływa na świadomość społeczną.
Z kolei w środowiskach politycznych dyskusje wokół tematu aborcji również nie cichną. Debaty parlamentarne oraz zapowiedzi liberalizacji przepisów pojawiają się coraz częściej, jednak realne zmiany jak dotąd nie nastąpiły.
Czego mogą spodziewać się młodzi rodzice w przyszłości?
Jeśli jesteś młodym rodzicem lub planujesz dziecko, warto znać nie tylko dostępne formy wsparcia rodzinnego, ale też realia prawne w Polsce. Aborcja to temat, który – niezależnie od przekonań – dotyczy bardzo wielu osób bezpośrednio lub pośrednio.
Warto rozważyć rozmowę z partnerem o tzw. planowaniu awaryjnym: jakie wartości są dla was ważne, co byście zrobili w sytuacji nieplanowanej ciąży, kto jest waszym lekarzem pierwszego kontaktu. Świadome podejmowanie decyzji jest łatwiejsze, gdy ma się dane i zaufanie do drugiej osoby.
Na pytanie: „czy w Polsce można usunąć ciążę” odpowiedź nie jest prosta. Teoretycznie tak – ale tylko w bardzo wąskim zakresie. Dlatego dostęp do rzetelnych informacji, pomocnościowe podejście służby zdrowia oraz współpraca z organizacjami społecznymi są często jedyną drogą dla kobiet w kryzysie.
Zanim przyjdzie moment, w którym prawo w Polsce się zmieni, młodzi rodzice powinni być przygotowani na to, że w kwestii aborcji nadal funkcjonuje szara strefa. Warto zatem wiedzieć, gdzie kończy się legalność, a gdzie zaczyna ryzyko – zarówno zdrowotne, jak i prawne. Zrozumienie sytuacji to pierwszy krok do świadomego rodzicielstwa, niezależnie od tego, po której stronie sporu się stoi.
