Czy po menopauzie można zajść w ciążę? To pytanie pojawia się coraz częściej, nie tylko wśród kobiet w wieku okołomenopauzalnym, ale również wśród młodszych par – tych samych, które rozglądają się za przyszłością swojej rodziny i rozważają tematy związane z adopcją, in vitro, bądź pomocą bliskich kobiet. Temat może wydawać się nieco zaskakujący, ale współczesna medycyna i zmieniające się podejście do rodzicielstwa pokazują, że warto tę kwestię dokładnie zgłębić – zwłaszcza, jeśli w grę wchodzą bliskie relacje, w których kobiety po menopauzie odgrywają nową, zaskakującą rolę.
Co to właściwie jest menopauza i kiedy się pojawia?
Menopauza to naturalny etap w życiu każdej kobiety. Ściślej mówiąc, to moment, w którym przez 12 kolejnych miesięcy nie występuje miesiączka, a jajniki przestają produkować komórki jajowe. Zazwyczaj dzieje się to między 45. a 55. rokiem życia. W tym czasie poziom hormonów płciowych – głównie estrogenu i progesteronu – znacząco spada, a miesiączkowanie ustaje.
Niektóre kobiety doświadczają menopauzy wcześniej – przed 40. rokiem życia, co określane jest jako przedwczesna menopauza. W takich przypadkach temat płodności może pojawić się dużo szybciej, niż się tego spodziewamy.
Czy po menopauzie można zajść w ciążę naturalnie?
Naturalna ciąża po menopauzie – w biologicznym znaczeniu – jest prawie niemożliwa. Jeśli owulacja całkowicie ustała, a jajniki przestały uwalniać komórki jajowe, nie ma materiału genetycznego, z którego może powstać zarodek. Bez owulacji nie dojdzie do zapłodnienia.
Istnieją jednak bardzo rzadkie przypadki, gdy kobieta uznawana za będącą w menopauzie jeszcze doświadcza sporadycznych owulacji. W takich chwilowych „wyjątkach” ciąża naturalna może się zdarzyć – i choć zdarza się to bardzo rzadko, nie jest zupełnie niemożliwe.
Dlatego ginekolodzy zalecają, by przez około 1-2 lata po ostatniej miesiączce nadal stosować zabezpieczenie, jeśli kobieta nie planuje ciąży.
Ciąża po menopauzie dzięki nowoczesnej medycynie
Choć bezpośrednio po menopauzie kobieta nie może już zajść w ciążę wykorzystując własne komórki jajowe, medycyna daje nowe możliwości – i to właśnie w tych przypadkach pytanie: „czy po menopauzie można zajść w ciążę?” nabiera realnego znaczenia.
Dzięki metodom wspomaganego rozrodu, takim jak in vitro z wykorzystaniem komórki jajowej dawczyni, ciąża u kobiet po menopauzie jest fizycznie możliwa. W takim przypadku kobieta zachodzi w ciążę z zapłodnioną laboratoryjnie komórką jajową innej, młodszej kobiety.
Macica kobiety po menopauzie nadal jest w stanie „przyjąć” zarodek – ale wymaga odpowiedniego przygotowania hormonalnego. Hormony – podawane w formie doustnej i domacicznej – naśladują warunki występujące w „naturalnym” cyklu menstruacyjnym.
Do jakiego wieku można skorzystać z in vitro po menopauzie?
Kwestia wieku jest tutaj równie ważna. Nie istnieje jednoznaczna granica, bo medycyna bazuje na indywidualnych uwarunkowaniach zdrowotnych pacjentki. W Polsce i wielu innych krajach górna granica wieku, w którym kliniki podejmują się embriotransferu, to zazwyczaj 50–52 lata.
Chociaż od strony technicznej jest to możliwe nawet później, rosnące ryzyko powikłań oraz zagrożenia dla kobiety i dziecka sprawiają, że jest to granica bezpieczna i zalecana.
Kiedy temat ten interesuje młodych rodziców?
W pierwszym odruchu wydaje się, że to temat wyłącznie dla pań po 45. roku życia. Jednak coraz więcej młodych par – zwłaszcza tych, które są rodzicami poprzez in vitro, adopcję lub doświadczyły problemów z płodnością – interesuje się możliwością pomocy ze strony matek, sióstr lub bliskich kobiet w rodzinie.
To popularny w USA i Kanadzie koncept tzw. „babci surogatki”, czyli kobiety po menopauzie, która decyduje się donosić ciążę swojego wnuka, korzystając z embrionu utworzonego z gamet córki i jej partnera.
W 2019 roku głośna była historia 61-letniej kobiety, która urodziła dziecko swojej córce – bo ta nie mogła sama donosić ciąży z powodu operacji ratującej życie.
Choć w Polsce takie sytuacje są nadal rzadkie, wiele młodych mam szuka informacji o dostępnych możliwościach, podejściu klinik oraz granicach prawnych.
Jakie są zagrożenia ciąży po menopauzie?
Im starsza kobieta, tym większe ryzyko powikłań – zarówno dla niej, jak i dla dziecka. To temat, który trzeba podejść z odpowiedzialnością i uwzględnić wszystkie „za i przeciw”.
Do najczęstszych zagrożeń należą:
– nadciśnienie w ciąży,
– cukrzyca ciążowa,
– poród przedwczesny,
– zwiększone ryzyko cesarskiego cięcia,
– problemy z łożyskiem.
Po 45. roku życia wzrasta też ryzyko wad genetycznych u dziecka. W przypadku donoszenia ciąży z komórki jajowej dawczyni, to dawczyni wnosi geny – więc młodszy wiek dawczyni znacząco zmniejsza te zagrożenia.
Przykład z życia – kto może się zdecydować?
Wielu lekarzy wskazuje, że ciąża po menopauzie może być rozważana tylko w przypadku bardzo silnej motywacji i dobrego stanu zdrowia.
Przykładowo: kobieta 48-letnia, która zachowała dobrą kondycję fizyczną, prowadzi zdrowy tryb życia i ma za sobą dokładne badania kardiologiczne, może być uznana za kandydatkę do procedury in vitro z komórką dawczyni.
Jednocześnie samotna kobieta w wieku 52 lat, nigdy wcześniej nierodząca, z problemami metabolicznymi i ciśnieniowymi, może zostać przez klinikę odrzucona.
Zawsze jest to decyzja oparta o indywidualny wywiad medyczny i analizę ryzyka.
Co warto wiedzieć, zanim podejmiesz decyzję?
Jeśli temat ciąży po menopauzie pojawia się jako element rozmów w rodzinie – warto przygotować się nie tylko na poziomie emocjonalnym, ale też praktycznym.
Zadania warto podzielić na kilka etapów:
– Zasięgnij opinii ginekologa-endokrynologa.
– Wykonaj pełny pakiet badań hormonalnych i kardiologicznych.
– Porozmawiaj otwarcie z partnerem i rodziną o możliwych scenariuszach (także tych trudnych).
– Skonsultuj się z kliniką leczenia niepłodności, która ma doświadczenie w pracy z kobietami po menopauzie.
Dobrze też pamiętać, że każda kobieta po menopauzie inaczej reaguje na terapię hormonalną. Dla niektórych oznacza to dobre przygotowanie do ciąży, dla innych skutki uboczne i konieczność rezygnacji z dalszych prób.
Ciąża po menopauzie – czy to własna, czy z udziałem bliskiej kobiety – to temat coraz częściej obecny w rozmowach rodzinnych i na konsultacjach z lekarzami.
Czy po menopauzie można jeszcze planować macierzyństwo?
Macierzyństwo po menopauzie przestaje być tematem zarezerwowanym dla przypadków medycznych opisanych w artykułach naukowych. Dzięki postępom medycyny i otwarciu się społeczeństwa na różne historie rodzinne, coraz więcej kobiet – nawet tych, które przeszły już menopauzę – rozważa zaangażowanie w ciążę jako element wspierania rodziny czy realizowania późnego macierzyństwa.
Czy po menopauzie można zajść w ciążę? Naturalnie – prawie nigdy, ale z pomocą metod wspomaganego rozrodu ciąża jest możliwa. Decyzja o niej powinna być dobrze przemyślana pod względem medycznym i emocjonalnym. Dla młodych rodziców to może być również impuls do szerszych rozmów o granicach biologii, miłości i zaangażowania w budowanie rodziny.
